Set 192008
 

O panorama intelectual, hexemónico na denominada cultura occidental, rende moitas veces tributo ás aparencias. Chegan a recoñecerse como grandes filósofos personaxes, con posición afamada en institucións universitarias elitistas e constante presenza en revistas e xornais anglosaxóns, cuxo pensamento non deixa de ser unha oportuna mestura de ocorrencias, máis ou menos inxeniosas, afán de escandalizar con dose calculadamente conveniente de heterodoxia, e actualizacións e vulgarizacións de filosofía clásica e irracionalista alemanas. Desta maneira, un profesor de literatura comparada, ensaísta de perspectiva claramente eurocéntrica, pode acabar sendo considerado como defensor das linguas minoritarias, neste mundo de aparencias mediáticas.

Vén este reflexión a conto de George Steiner, o ensaísta franco-americano, xudeu de ascendencia austríaca, obxecto de múltiples distincións honoríficas, incluído o premio Príncipe de Asturias (2001) de comunicación e humanidades. Estamos perante un produto, no plano intelectual, xenuíno do proceso globalizador: aparente preocupación universalista e limitada, restritiva e prexuízosa análise-avaliación da humanidade concreta (pobos con linguas e culturas diferentes). A respostas de Steiner a Juan Cruz na entrevista de El País (24-08-2008) resultan esclarecedoras. O euskera é un idioma “misterioso”, “raro”, “poderoso”, do que cecais proveña a incapacidade dalgúns vascos para aceptar o mundo exterior. Nada menos que un idioma convertido na causa do “terrorismo”. Porén resulta máis chocante, por desconsiderada e totalmente irracional, a súa animadversión contra o galego. É o propio Steiner o que de, motu propio, faise eco dunha falsidade: a suposta obrigatoriedade de falar en galego nunha universidade de España. Perante a aclaración do entrevistador de que en Catalunya hai que ensinar en catalán e en castelán, xorde fulminante a réplica: non hai punto de comparación, porque o catalán é un idioma “importante” e a súa literatura “impresionante”. Conclusión: o galego é unha categoría inferior, sen o desenvolvemento literario requirido para entrar na universidade. No fío desta argumentación, a defensa do galego está na órbita dos que provocan división, odio étnico… A contradición e a incoherencia é de tal calibre que, cando o entrevistador constata a existencia dun nacionalismo vasco e catalán con peso, Steiner decide saír pola tanxente nunha pirueta tan pretensamente inxeniosa como oportunista. Non pode opinar sobre nacionalismo porque “soña e fai o amor en catro idiomas”…

Steiner descoñece Galiza e a súa literatura. Opina, nembargantes, con contundencia. Xulga desde un canon occidental, con salóns de entrada restrinxida, o máis contrario ao afán dun coñecemento aberto e universal. Coñece Barcelona; foi agasallado alí; é traducido ao catalán. Catalunya está no seu mercado global, suficientemente como para incluíla na diversidade aceptábel, na Europa non sospeitosa. En contraste, o seu desprezo ignorante da lingua e literatura galegas parece propio dun xudeu dogmático que, cal inquisición, enuncia sen miramentos a súa sentenza: o pobo galego non vale, non pode entrar nos salón acoutados da alta cultura. Hai pobos e culturas superiores. É posíbel que o señor Steiner fose sensíbel para detectar a humanidade que fundamenta a obra de Tolstoi, Dostoievski, Melville ou Shakespeare. Resulta torpe, irracional e prexuizoso en non sospeitar, polo menos, canta literatura pode descoñecer, capaz de amosarlle aspectos da diversidade, faces da discriminación e esforzos de esperanza inusitados, concretamente a literatura galega.

 Posted by at 17:39
Set 122008
 

Un artigo de Marta Dacosta

Son anos reclamando compromisos. Anos denunciando que non se cumpre a lexislación. Anos advertindo de que cómpre tomar medidas. Agora é o Consello da Cultura quen dá datos e pon en evidencia as cifras do abandono. Di o que xa dixemos antes, desde a CIG, desde a AS-PG, que a lexislación non se cumpre e que hai que adoptar medidas, como a formación do profesorado, a dotación de materiais, o apoio aos equipos, a sensibilización da comunidade educativa… A implicación efectiva da Consellaría de Educación, a responsábel dos centros educativos.
O informe fala de que só un tercio do alumnado dos centros públicos ten como lingua inicial o galego, constata tamén o incumprimento nas distintas materias, e só con estes dous datos bótanse por terra as falaces alarmas sobre os perigos que corre o español.
Non é unha novidade, sabiámolo. Sabiamos que os nosos fillos e fillas só poden empregar o noso idioma cun grupo reducido de compañeiros de curso e que os rodea unha realidade que os obriga a expresarse nunha lingua que non é a súa, unha realidade que nin sequera no centro educativo lle ofrece o 50% das horas docentes en galego porque non se cumpre a lexislación. E fóra da escola que teñen? Nada.
Xa o dixéramos, mais temos novos datos, datos que falan dunha menor conciencia, dunha menor sensibilidade e compromiso coa nosa realidade lingüística, e non pode ser un informe sen máis, porque xa hai tempo que a gota rebordou a cunca. Cómpre tomar medidas urxentes.
Manuel María, a quen lembramos un setembro máis, deixouno escrito en fermosas palabras: “… se deixamos morrer unha palabra /o universo enteiro /dóese de orfandade e desamparo.”

 Posted by at 08:26
Set 052008
 

A esta altura non pode haber ninguén tan inxenuo como para pensar que os ataques contra a cooficialidade do galego, o catalán e o vasco non están dirixidas orgánica e politicamente. O sarillo tece unha madeixa expansiva que parte do centro madrileño para intimidar dentro das nacións con lingua propia. En principio móveno grupos mediáticos poderosos e os seus dogmáticos voceiros intelectuais e empresariais, en pleno aggiornamento da España imperial. Encárganse tamén de mantelo activo no tempo.

Os ecos miméticos e patéticos resoan no curral da tribo, neste caso a galega, especie que debe ser extinguida por asimilación. Vén de tocarlle a quenda á “Junta Directiva” do denominado “Club Financiero de Vigo”. Advirtamos que nunca practicou o bilingüismo. O galego está absolutamente excluído das súas actuacións. Xa saben, teñen pretensións de finura corporativa, reacia a lixarse vinculándose á lingua orixinaria de Galiza, pobo do que sen dúbida algúns proveñen. A verdade é que os señores da “Junta”, máis que empresarios, son burócratas. Chapotean nun mar de subvencións oficiais, aforro dos galegos e galegas, prestacións de servizos pagos por moitos galego-falantes. Chegado o momento oportuno, sentencian ao servizo dunha causa política, contraria aos dereitos humanos máis elementares e á mínima consideración co dereito básico dun pobo. Fano hipocritamente, agachados nunha suposta análise empresarial.

Hipocrisía e ficción caracterizan o seu discurso. A hipocrisía de defenderen un bilingüismo que nin admiten nin practican. Non hai máis que ver cal é o status do galego e dos galegos-falantes nunha boa parte dese mundo empresarial que din representar. Ficción, que falsifica a realidade até a inversión total, especialmente no referido ao ensino e a atención aos cidadáns. O desequilibrio e a imposibilidade de emprego afectan especialmente á lingua galega. Teñen un bo exemplo nos centros educativos onde adoitan levar os seus fillos. En nome da globalización, queren máis españolización. En nome da liberdade, aspiran a estar por enriba das institucións democráticas e as súas tímidas propostas para amparar os usos do galego. A súa ofuscación ideolóxica é tanta que, mesturando idioma con economía, chegan mesmo a inverter a norma que confirma: os países desenvolvidos, con economía produtiva, identifícanse co seu idioma, mesmo sendo minoritario, e normalizan o seu uso na sociedade (precisamente Finlandia, Noruega, Holanda, …).

Hai unha evidente ósmose económica entre Galiza e o norte de Portugal. Provocarán coa súa mentalidade algún efecto positivo estes “empresarios” nas relacións transfonteirizas? Até cando seguirán sen albiscar a potencialidade do máis próximo, a comezar polo idioma propio? Unha cuestión política e económica crucial, ofuscada, embafada, por unha ideoloxía que nos nega e despreza.

 Posted by at 19:47