Xul 132009
 

Por motivos persoais estiven en Alcalá de Henares hai uns días. Mentres estaba sentado ás sete da tarde nun banquiño baixo árbores a carón da estación dos camiños de ferro, tres mociñas entre 16 e 19 anos parolaban, sentadas noutro, perto de min, sobre as súas vidas familiares. Observeinas, desenvoltas, locuaces, produto de ambientes populares con pingas de diversidade nacional, pero españolísimas de lingua e gostos musicais. Unha canción sobre amor, morte e destino, a cargo dun cantaor de flamenco, se enleaba con aquela conversa coloquial case en chave de revista do corazón ou programa de televisión lixo. A dor perante a morte por cancro dun ser querido, non sei se fillo, amante ou amada, provocaba a enxurrada melódica para consumo popular, focada na inclemencia do destino na vida das persoas. As mociñas repetían anaquiños da letra desgarrada e consoladora.

O sol forzou a unha delas a se sentar no meu banco á sombra, no momento en que estaba falando, enviso, por telefone en galego. Axiña comecei a sentir ao meu arredor a presenza de máis xente, agora tamén mozos, e como algún aludía a Ourense e á Coruña. Incrédulo, pensei que estaba sendo vítima da miña mala audición e dunha interpretación nesgada. Pero non. Rematada a conversa telefónica, virei á dereita: topei cun rapaciño lanzal que me falaba en galego. Dous máis, un de media estatura, atrigado, e outro pequeno, mouro, completaban a panda que as mociñas estiveran a esperar. Baixo a ollada expectante e interrogativa dos outros e o sorriso sorprendido da súa moza de circunstancias, o maior ( 20 anos) contoume que era de Ourense, que a súa familia fora tratante de cabalos e ovellas, negocio en decadencia, e decidiran vir para Madrid. Vivían como ambulantes, en caravana. Agora recollía cartón, prezos polo chan. Traballara de asalariado, pero estaba no paro. Falaba a cachón, entre admirado por tanto tren e metro e case asustado por tanta violencia, droga e puta vida. Que dimensión arcádica tomaba entón Ourense!! Se houber tanta xente como en Madrid, sería moito máis rico e un paraíso de boa vida!! Aproveitei para animalos a voltar, polo menos comerían mellor e a vida sería menos perigosa.

Que locuacidade e clareza comunicativa! Casara aos quince anos cunha cigana, tiña dela dous fillos, divorciara. Os ciganos eran a hostia, cun senso de grupo absorbente, en confronto co pai e os irmaos da súa muller. As mulleres non eran de fiar. Sempre acaban por írense con outro que lles goste máis. Como os homes, retruquei. A moza daquela tarde era temporal. De traballar, non estaría alí, senón na casa, coa familia. O avó estaba escarallado con pouco máis de sesenta anos…O pequeno, de Mérida, falaba tamén galego; non sei por que formaba parte da familia ambulante, igual que o mediano, tamén de Ourense… Entusiasmo na afirmación: non perderan o idioma, o galego, de uso exclusivo no seo familiar, especie de endogrupo, á defensiva fronte a outros, como coesión e protección …

As rapazas encamiñaron os seus pasos á pasarela elevada que cruzaba as vías do tren, fartas de esperar a que rematase aquela imprevista conversa dos seus mozos de ocasión co señor galego. As protestas a distancia pola tardanza eran contestadas cunha fala española, meridional, andaluzada, perfeitamente homologada, polo mozo lanzal, con certo desprezo ou indiferencia, que fosen indo.Un señor, acompañado da súa dona, sentados no banco onde antes estiveran as rapazas, berrou: claro, que las españolas se vayan a Rumanía, no? .Non entendín entón a que viña aquilo. Fiquei admirado pola transformación lingüística tan radical, operada naqueles mozos na relación social, neste caso con aquelas mozas, tanta que era imposíbel detectar a súa procedencia nacional galega…Despedíronse após estreitar a miña man o maior…Axiña o señor español, algo estrañado daquelas compañías, perguntoume se eran marroquinos. Non, contestei; son galegos como min. Cara de estupefacción notoria. Entón entendín a súa intervención anterior.

Levanteime do banco. Cavilei se era o meu destino atopar aqueles compatriotas en Alcalá. Unha casualidade indiciaria. Había moitos máis en tais circunstancias na zona, de Ourense especialmente. Andamos por moitas partes do mundo. Para proveito de quen? Que papelón o noso!, pensei. Canta potencialidades desaproveitadas para Galiza!! É o noso destino? Pero tiven un contraste positivo. Malia ás picarescas transformacións para subsistir, aquel mozo expresaba unha adesión natural, familiar, á súa lingua, un sentimento de pertenza a un grupo nacional, que funcionaba como esperanza. Algo que non vin nunca en moitos galegos "cultos" e cosmopolitas que presumen de triunfaren polo mundo e vinculan este triunfo á ocultación e desprezo da súa lingua e á negación da capacidade e o dereito do seu pobo a existir con normalidade. Como o conselleiro de Cultura, por exemplo.

 Posted by at 22:13

Sorry, the comment form is closed at this time.