Caderno Xeral

A esta altura non pode haber ninguén tan inxenuo como para pensar que os ataques contra a cooficialidade do galego, o catalán e o vasco non están dirixidas orgánica e politicamente. O sarillo tece unha madeixa expansiva que parte do centro madrileño para intimidar dentro das nacións con lingua propia. En principio móveno grupos mediáticos poderosos e os seus dogmáticos voceiros intelectuais e empresariais, en pleno aggiornamento da España imperial. Encárganse tamén de mantelo activo no tempo.

Os ecos miméticos e patéticos resoan no curral da tribo, neste caso a galega, especie que debe ser extinguida por asimilación. Vén de tocarlle a quenda á “Junta Directiva” do denominado “Club Financiero de Vigo”. Advirtamos que nunca practicou o bilingüismo. O galego está absolutamente excluído das súas actuacións. Xa saben, teñen pretensións de finura corporativa, reacia a lixarse vinculándose á lingua orixinaria de Galiza, pobo do que sen dúbida algúns proveñen. A verdade é que os señores da “Junta”, máis que empresarios, son burócratas. Chapotean nun mar de subvencións oficiais, aforro dos galegos e galegas, prestacións de servizos pagos por moitos galego-falantes. Chegado o momento oportuno, sentencian ao servizo dunha causa política, contraria aos dereitos humanos máis elementares e á mínima consideración co dereito básico dun pobo. Fano hipocritamente, agachados nunha suposta análise empresarial.

Hipocrisía e ficción caracterizan o seu discurso. A hipocrisía de defenderen un bilingüismo que nin admiten nin practican. Non hai máis que ver cal é o status do galego e dos galegos-falantes nunha boa parte dese mundo empresarial que din representar. Ficción, que falsifica a realidade até a inversión total, especialmente no referido ao ensino e a atención aos cidadáns. O desequilibrio e a imposibilidade de emprego afectan especialmente á lingua galega. Teñen un bo exemplo nos centros educativos onde adoitan levar os seus fillos. En nome da globalización, queren máis españolización. En nome da liberdade, aspiran a estar por enriba das institucións democráticas e as súas tímidas propostas para amparar os usos do galego. A súa ofuscación ideolóxica é tanta que, mesturando idioma con economía, chegan mesmo a inverter a norma que confirma: os países desenvolvidos, con economía produtiva, identifícanse co seu idioma, mesmo sendo minoritario, e normalizan o seu uso na sociedade (precisamente Finlandia, Noruega, Holanda, …).

Hai unha evidente ósmose económica entre Galiza e o norte de Portugal. Provocarán coa súa mentalidade algún efecto positivo estes “empresarios” nas relacións transfonteirizas? Até cando seguirán sen albiscar a potencialidade do máis próximo, a comezar polo idioma propio? Unha cuestión política e económica crucial, ofuscada, embafada, por unha ideoloxía que nos nega e despreza.

Artigo de Francisco Rodríguez.
Vivimos nunha continua ficción. Xa advertivos que, após da campaña sobre o sistema de financiamento, viría a das Balanzas Fiscais para nos convencer, máis unha vez, da grande solidariedade que emprega o Estado Español con Galiza. Foi ilustrativo que, só desde o nacionalismo galego, se desvendase e subliñase, respeito do sistema de financiamento, que unha cousas son os impostos imputados a Galiza e moi outra os realmente soportados.

Só así puidemos desenmascarar como o denominado “fondo de suficiencia”, que se nos vendía como solidariedade, non era máis que diñeiro provinte dos impostos que os galegos pagamos en cantidades moi superiores a todo o que recibimos para o noso autogoberno. Os panexiristas da solidariedade afirmaban que eran unha graciosa doazón que nos facían para superar a nosa insuficiencia, o desfase entre o que pagamos e nos dan. Hoxe sabemos, grazas aos traballos de Xosé Díaz, que polos impostos que figuran na cesta que contempla o sistema de financiamento os galegos e galegas temos capacidade sobrada para asumir as competencias transferidas e ceder algúns millóns de euros ao Estado Español.

Agora nos veñen coas balanzas fiscais. Isto é, os fluxos financeiros-ingresos e gastos- que se producen entre espazos económicos con diferentes niveis de goberno, polo tanto hierarquizados e subordinados. O galimatías e a confusión resultan aínda maiores. Coñecer a realidade, máis complexo. Pero iso si, a conclusión sempre é a mesma: necesitamos do Estado Español para subsistir. Non cómpre mudar. Fiquemos inmóbeis. Non temos capacidade e non podemos auto-responsabilizarnos. O caso é que, máis unha vez, as balanzas fiscais tampouco reflicten a economía real e, por enriba, tal e como se fan, se fundamentan nunha falsa obxectividade técnica. Por suposto, non se teñen en conta, nen as balanzas comerciais, nen as enerxéticas, ben máis fáceis de facer e que constatarían canto nos succionan. Por outra parte, calquera dos métodos empregados (carga/beneficio ou fluxo monetario) impútanos un gasto que non é real, pero ignoran ingresos que proveñen de nós.

Citemos algúns exemplos claros: os gastos que se nos imputan na Seguridade Social non teñen en conta que moitos galegos e galegas pasaron a súa vida activa noutras partes do Estado ou do mundo. A nós impútannos o gasto como pensionistas, xubilados, que viven na Galiza, pero non as cotizacións que pagaron na súa vida activa. Só con que se contabilizase a maiores unha porcentaxe do 12%, cifra ben conservadora, dos ingresos actuais que se atribúen a Galiza na Seguridade Social, non seríamos deficitarios. Na Galiza teñen unha enorme actividade económica grandes empresas que cotizan, entre outros, o imposto de sociedades en Madrid. Se a parte correspondente ás súas actividades na Galiza se nos imputase a nós, a nosa contribución, os nosos ingresos aumentarían. Finalmente as balanzas fiscais, elaboradas polos Instituto de Estudos Fiscais e feitas públicas polo goberno, ocultan o pormenor dos dados
manexados e só aluden a algunhas cuestións fundamentais de método. O goberno admite que as súas balanzas fiscais non son un retrato da realidade, nin sequera unha estatística, moito menos o reflexo da equidade. Son unha operación destinada obxectivamente a ser incardinada
na soflama dunha solidariedade a todas luces irreal e infundada. Tan irreal e infundada como pretender atribuír á xenética dos madrileños que Madrid tivesen en 1900 unha poboación dúas veces e media menor que Galiza e hoxe a teña dúas veces e media maior…

Así que é absolutamente inaceptábel que a Consellaría de Educación veña de suprimir como optativa a ofertar polos centros educativos unha materia que se viña recollendo até o de agora: Literatura galega do século XX, unha materia que aquel alumnado que quixese profundar no coñecemento da nosa literatura contemporánea podía seleccionar entre un conxunto maior de optativas. Mais a Consellaría de Educación dirixida pola socialista Laura Sánchez Piñón decidiu que esta optativa non merecía ser ofertada polos centros e, ao mesmo tempo, suprimiu tamén as optativas: Literatura Universal Contemporánea e Literaturas hispánicas, supresións que veñen coincidir coa desaparición do Obradoiro de Expresión escrita na ESO, catro golpes na mesma ferida. 

Dicía Castelao: “queremos volver a presentarnos diñamente no mundo, levando nas mans o ouro da nosa cultura (sabiduría manifestada) para ofrendarllo ao acervo espritual da Humanidade”, e as súas palabras axéitanse á nosa reflexión de hoxe, porque precisamos contar cunha oferta de materias optativas no Bacharelato que lle permita ás mozas e aos mozos galegos elixir unha formación humanística sustentada no coñecemento da literatura escrita no seu país, unha oferta que lles permita achegarse a un número maior de obras literarias cás que se poden estudar dentro do programa da materia de Lingua e Literatura que debe seguir un itinerario determinado atendendo aos diferentes ámbitos que abrangue a materia.

Permítanme que diga que non falamos dunha materia calquera. Na miña humilde opinión a literatura é un facho co que iluminar o camiño do coñecemento, unha metáfora da vida. Por moi subxectiva que sexa a produción literaria é unha ferramenta para coñecer o mundo, unha escusa oportuna e gorentosa que abre a porta do desexo de indagación. As galegas e os galegos sabemos ben da literatura como ferramenta para o coñecemento e o recoñecemento, pois foi a través da obra das nosas escritoras e escritores (maioritariamente escrita no século XX) como fomos moitas veces descubrindo a nosa identidade, a nosa lingua e a nosa historia, as dimensións do país ao que pertencemos. No inicio desa cartografía de noso están os nomes dos poetas, a súa entrega incansábel ao labor da nosa reconstrución.

A decisión de Educación non significa só empobrecemento da oferta de optativas no Bacharelato, significa tamén incidir negativamente nun proceso de normalización lingüística e cultural en que todas as institucións deben colaborar. Eu opóñome.

 Agora foi unha pequena nación, con Estado propio, quen maioritariamente se expresou sen complexos nas urnas. Fíxoo en contra dun modelo que non garante nin sequera a representación de todos na Comisión, considerada o goberno da Unión Europea. Rexeitou a proposta de toma de decisións, en asuntos chave, articulada a través de combinatorias nas que son só ineludíbeis algúns dos grandes como Alemaña, Franza ou Gran Bretaña.

Afortunadamente hai pobos que valoran o exercicio da soberanía, moito máis neste contexto de globalización. Cada vez é máis notorio que o cerne da maquinaria europea é o mercado único, a globalización económica da rexión, a moeda única. Este cerne está a triturar progresivamente, onde o había, o Estado de benestar en nome da modernización e, agora xa, da necesidade de confrontar a “crise” do sistema, favorecendo as minorías oligárquicas e provocando máis desigualdade.

Amplos sectores das clases traballadoras irlandesas votaron non ao Tratado de Lisboa pola súa orientación social regresiva. Desde a tradición de neutralidade formal de Irlanda, felizmente moitos dos seu homes e mulleres opuxéronse co seu voto negativo a facer do seu país un refén do militarismo atlantista na política internacional. A carón da contundencia coercitiva do Tratado nalgunhas materias escintila a fraxilidade dos dereitos e liberdades individuais e ,non digamos xa, dos colectivos nel contemplados. As nacións sen Estado como Galiza son inexistentes, no exercicio do seu autogoberno actual,a efectos prácticos, e negadas ou hostilizadas de aspiraren á autodeterminación . Só un reducido número de linguas estatais acada o rango de oficialidade plena, con tendencia á hexemonía do inglés. Xa se pode comprender que cabe esperar para o galego, o catalán ou o vasco.

Irlanda, din como reproche, recibiu moitos fondos europeos para o seu desenvolvemento. Esquecen que o desenvolvemento irlandés, por certo con grandes desigualdades internas, provén dunha globalización que foi confrontada cun aparato de Estado propio, actuante en materia fiscal, comercial e cultural, en cómoda e aberta posición cara ambas beiras do Atlántico. Alguén descoñece a atracción irlandesa para importantes sectores sociais e económicos dos Estados Unidos, vinculados á vella Eirín por lazos de sangue, de cultura, e de lingua?. Galiza non recibiu tantos fondos europeos. Do total de recursos comunitarios destinados a España, entre 1986 e 2006, a porcentaxe galega non pasou do 6%, inferior ao seu peso poboacional, malia o que digan os panexiristas da UE. Poren, viu como se destruíron e reduciron sectores básicos e estratéxicos da súa economía, como se avellentou a súa poboación, como perdeu peso demográfico no conxunto do Estado e como continúa a ter emigrantes, xusto en idades mozas. Non tivemos nen temos un aparato de Estado. Non é tan difícil saber o que pode pintar Galiza, aínda enriba cun autogoberno limitado, no contexto do deseño do Tratado de Lisboa. A anulación política reforzaríase nesta falsa unidade, fundamentada na desigualdade e nunhas regras dictadas de forma interesada para gobernar un mercado único insaciábel. Non podemos ser esquizofrénicos. Hai moita xente crítica,contestataria ou simplemente desacougada polas consecuencias que se derivan do modelo, agora brutalmente á vista. Algunha desta xente é hipnotizada por un europeísmo que agacha as causas reais da evolución negativa da súa sociedade. Unha concepción europeísta paifoca, acomplexada, é letal para Galiza. Nesta concepción está precisamente a negación da primeira premisa fundamental para que un pobo teña futuro: acreditar na súa capacidade e na súa autorresponsabilidade.