Saramago

A mediados da década do 1980 descubrín a Fernando Pessoa. Lin
apaixonadamente os seus poemas, coa sa inclinación pola lingua
portuguesa que arraigara en min nos anos do instituto. Talvez por iso,
cando volvía de Coimbra en xullo do 88, traía na miña maleta un exemplar
de O ano da morte de Ricardo Reis, de José Saramago. Foi así como
comezou a miña admiración polo escritor. Cando o 18 de xuño escoitaba na
radio a nova da súa morte, sentín como se nós mesmos perdésemos algo,
un escritor que contribuíra ao engrandecemento desta lingua nosa que
florece en Portugal. E reapareceron todas as preguntas que gardei
durante anos, especialmente cando a sensación é que algúns medios de
comunicación nos presentan un escritor afastado dos seus, adornándose co
prestixio do pensador incómodo, nunha manobra de apropiación non
confesada que fede ao imperialismo reseso que sementou de fortalezas as
beiras do río. E vendo para o lado da casa cos lentes mesetarios que
tanto nos teñen afastado dos nosos propios curmáns, aqueles que vivían
nas aldeas retratadas por Bernardo Santerno e que un día emprenderon
camiño do norte na procura dunha nova sorte para as súas vidas, deixando
o país sementado cos seus nomes. Esa tarde Carlos Callón lembrou unha
frase de Saramago: “no mundo hai dúas superpotencias: os EE UU e ti”,
unha frase que resume toda a confianza que o escritor depositaba no ser
humano, despois de denunciar a falsidade desta democracia en que
vivimos. Eu reclamo en herdanza esa afirmación e este poema: “Só direi,/
Crispadamente recolhido e mudo,/ Que quem se cala quando me calei/ Não
poderá morrer sem dizer tudo.”